توضیحات
شوهر آهو خانم – علی محمد افغانی – نگاه
آهوخانم ـ زن زحمتکش و بردبار ـ نمونه ی واقعی زن ایرانی است: زنی بزرگوار که حق و حقوقی ندارد، و همین سبب خواری اوست. تصویر واقعگرایانه افغانی، بیمارگونگی تصورات اغلب نویسندگان این دوره نسبت به زن ایرانی را برملا میکند.
از فصل دوم به بعد، آهوخانم محور داستان قرار میگیرد و طرح رمان به یاری او بسط مییابد، آدمها و ماجراها گرد او شکل میگیرند. آرامش و قابل اعتماد بودن آهوخانم آنچنان بر تمامی داستان تأثیر میگذارد که حتی در صحنههایی که حضور ندارد، وجودش محسوس است. در عین حال پیوستگی متقابل او به آدمهای دیگر، سبب استحکام ساختمان اثر میشود. در فصل سوم با خصلتها و گذشته هما آشنا میشویم: زنی بلهوس، سرکش و «متجدد».
زنی که میخواهد از پیلهای که جامعه و سنتها بر دورش تنیدهاند درآید، اما به علل متعدد گمراه میشود. هما در سراشیب سقوط اخلاقی به دسته ی مطربها میپیوندد و رقاص میشود. سیدمیران به نجات او از ابتذال میاندیشد. عشق جوانانه پیرمرد را سودایی کرده است. اسیر افسون هما، روزهایی رؤیایی و خوش بر او میگذرد.
عاقبت بنیه مالی و توجیههای اخلاقی کار را آسان میکند: در صبحی آرام، هما همراه سیدمیران وارد خانه میشود. از آن پس، خانه صحنه تنازع بقایی وحشیانه میشود؛ تنازع بقایی که در جریان آن آهوخانم تغییر میکند و به آگاهی ارزشمندی دست مییابد. هما به عقد سیدمیران درمیآید و هووی رسمی آهوخانم میشود. آهوخانم صبورانه از کانون خانوادگیاش دفاع میکند و هما با حوصله به راندن او از صحنه مشغول میشود. اما دفاع یأسآمیز آهوخانم –توسل به همسایگان و دوستان، دعا ونذر و جادو- نتیجهای نمیدهد و او روز به روز بیشتر عقبنشینی میکندو….
حمیدرضا –
کتاب شوهر آهو خانم که مهم ترین اثر از نویسنده توانای ادبیات ایران علی محمد افغانی است ، رمانی است با موضوع به نقد کشیدن وضعیت چند همسری در جامعه ی سنتی ایران ، متن داستان پر است از جزئیات و توصیفات گوناگون از افراد و مکان های مختلف که میتواند از حوصله خوانش خواننده خارج باشد اما دیالوگ ها و روند داستان به جذابیت داستان کمک کرده و خواننده را ترغیب به خواندن کتاب می نماید . توجه به تاریخ نگارش کتاب و مقایسه با دیگر آثاری که در این زمان نوشته شده قدرت قلم علی محمد افغانی را نشان میدهد . یکی از نقاط قوت این کتاب این است که نویسنده با حوصله و مهارت توانسته شخصیت ها را خلق کند و جای هیچ ابهامی درباره آنها باقی نگذارد که این باعث شده خواننده بهتر با کتاب همذات پنداری کند . به هر حال داستانی است مهم ، دردناک و واقعی از تاریخ اجتماعی زندگی ایرانیان .