از زردشت تا مانی – گراردو نیولی – ماهی

توضیحات

از زردشت تا مانی مجموعه‌ی چهار درس‌گفتار است که گراردو نیولی، ایران‌شناس بزرگ ایتالیایی، در آوریل 1983 در کولژ دو فرانس ارائه داده است. وی در این چهار درس‌گفتار نتایج تحقیقاتش را در سه موضوع و سه دوره‌ی تاریخ دینیِ ایران پیش از اسلام ارائه می‌کند: پیدایش دین زردشتی و نخستین مرحله‌ی گسترش آن، مسئله‌ی دین ایرانیان در زمان هخامنشیان، و جدال میان آیین مانوی و مزدایی در عهد نخستین پادشاهان ساسانی. در دو درس اول تنها به یک موضوع پرداخته می‌شود: خاستگاه دین زردشتی. درس اول مقدمه‌ی ناگزیر درس دوم است، یعنی خاستگاه یا میهن و زمان زردشت، حال آن‌که درس سوم به هخامنشیان و درس چهارم به آغاز عهد ساسانی مربوط می‌شود. آخرین فصل این کتاب شرح مواجه? این دین ملی با دین جهان‌گرای مانوی.
گراردو نیولی، خاورشناس و استاد تاریخ ادیان، در ششم دسامبر 1937 در رُم متولد شد. از سال 1966 تا 1993 استاد کرسی ایران‌شناسی در دانشگاه شرق‌شناسی ناپل بود و سپس به دانشگاه لاساپیِنتزای رم منتقل و استاد کرسی «تاریخ دین در ایران و آسیای مرکزی» شد. نیولی در 1979 به ریاست مؤسسه‌ی ایتالیایی مطالعات خاورمیانه و خاور دور منصوب شد. این مؤسسه در سال 1995 با مؤسسه‌ی ایتالیایی- افریقایی ادغام شد و از آن تاریخ مؤسسه‌ای که از ادغام آن دو به وجود آمد، مؤسسه‌ی ایتالیاییِ افریقا و شرق نام گرفت و ریاستش به عهده‌ی نیولی بود. نیولی عضو افتخاری دائمی چند آکادمی یا انجمن تحقیقاتیِ ایتالیایی و اروپا هم بود که از آن جمله‌اند: آکادمی علوم تورین، آکادمی ملی دی‌لینچی، عضو افتخاری انجمن آسیایی و آکادمی علوم مجارستان، عضو خارجی آکادمی علوم روسیه و عضو پیوسته‌ی انستیتوی فرانسه. او کتاب‌ها و مقالات ارزشمند متعددی تألیف کرده که بیشتر آن‌ها درباره‌ی دین زردشتی، مانویت، تاریخ ایران باستان و رابطه‌ی دین و دولت در ایران باستان است. نیولی در هفتم مارس 2012، در 74 سالگی، درگذشت.