توضیحات
اگرچه آیزایا برلین فیلسوفی لیبرال به شمار میآید، بسیاری زندگینامهی کارل مارکس به قلم او را اثری منصفانه میدانند که در آن بسیاری از نظرات مارکس را پذیرفته یا نقد کرده است. کارل مارکس (زندگی و محیط) اولین کتاب برلین است و زمانی که آن را نوشت 30 سال بیشتر نداشت. برای اولینبار در همین کتاب است که برلین استعداد ویژهی خود در تاریخنگاری اندیشه را نشان داده است. مارکسِ برلین چهرهی جالبی است، زیرا از سویی ثمرهی نهضت روشنگری است اما از سوی دیگر نتیجهی شورش رمانتیک علیه نهضت روشنگری. ویژگی کتاب همان ویژگی اصلی کارهای برلین است: ایجاد رابطه میان اندیشه و محیط سیاسی و اجتماعی.
مشتاق –
میتوان گفت که هگل برای تاریخ دو بعد قائل بود: یک بعد افقی، که در آن پدیدههای حوزههای مختلف فعالیت به طور گسترده در الگویی یکدست به هم اتصال مییابند و این الگوی یکدست به هر دورهای خصوصیت مجزا، 《ارگانیگ》و کاملا بیهمتایی میبخشید؛ دیگری بعد عمودی،که در آن هر مقطع از رویدادها قسمتی از یک سلسلهی زمانی به شمار میآید، مرحلهای ضروری در روندی تکاملی، به تعبیری مندرج و مولود مرحلهی زمانی پیشتر، و خود در حالت خامتر حاوی همان گرایشها و نیروهایی که ظهور کاملشان سبب میشود عصر بعدی همان بشود که در نهایت میشود.
از اینرو، هر عصر، اگر درست ادراک کنیم، نباید فقط نسبت به گذشته در نظر گرفته شود، زیرا در زهدان خود نطفههای آینده را نیز دارد و بر شکل و شمایل آن چیزی که قرار است بیاید تاثیر میگذارد.