توضیحات
قرن دیوانه ی من – ایوان کلیما – فروغ پوریاوری – ثالث
آیا بشنوی! ناتوان از گوش سپردن به زبان مادری ات، به کلماتی که جهان را از عمق اولین تاریکی بیرون کشیدند؟ … البته می توانی به هر زبانی سخن بگویی، می توانی دستور شام بدهی و از سیاست حرف بزنی، یا از شلوغ شدن بیش از حد شهرها در انگلستان یا اسپانیا، ولی آیا عشقت را هم می توانی بیان کنی، آیا می توانی این کار را به زبانی که مال تو نیست انجام دهی؟ و با خودم گفتم: دلبندم، جوجه اردکم، آهوی نازکم، بره غزالم، عزیز دلم، طلوع چونان برف بهارم، کوهپایۀ کوتاه لطیفم، شاهزاده خانم بیداری ام، کبوتر نازارم ترچکم، الهۀ مهربانم، عشقم، آیا ممکن است تو دیگر از آن من نباشی؟ آیا ممکن است تو را بگذارم و بگذرم، که تو را ترک گویم، تنها موجودی را که می تواند با لطافت به هیجانم آورد؟… سپس فهمیدم: چه جهان پروحشتی است جائی که در آن تنها می توانی میان میهنی که قول رنج می دهد و رنجی که ترک آن به همراه می آورد برگزینی. و به خود گفتم: تنها امتیاز آدمی حق انتخاب است، حتی اگر میان دو اندوه باشد. نمی دانم کدام رنج بزرگتر است، ولی اگر بمانم تنها نیستم. با شما باقی خواهم ماند، با دوستانم.

مشتاق –
گویاکتاب در پاسخ به این سوال که چرا کمونیست شدم نوشته شده و به سه بخش کلی تقسیم شده است اول دوران کودکی تا خروج از حزب دوم سالهای ممنوع الکاری تا انقلاب مخملی و فروپاشی کمونیسم و قسمت سوم مجموعه ای از مقالات سوای آشنایی با زندگی کلیما و همنسلانش از زاویه دید یک نویسنده برخوردی نزدیک داریم با دوران جنگ دوم و حکومت کمونیستی در چک اسلواکی و سایر کشورهای شرق اروپا که تحت سلطه اتحاد جماهیر شوروی بودند نحوه مقاومت اهل قلم شگردها و سیاستهای سرکوب توسط حکومت توتالیتر نگاه نسل جوان و دانشجویان و خواسته های آنان ، نقش سفارت خانه ها و اهل فرهنگ در کشورهای دیگر برای شنیده شدن صدای متفکران در این کشور نقش او باشها و خود فروخته ها و کم مایگان برای قدرت بخشیدن و استمرار حکومت ترس و … همه تجربیاتیست خواندنی مخصوصا برای خواننده ایرانی مسلما شناخت مکانیسم شکل گیری و بقای چنین حکومتهایی به ما در جهت مقابله با آنها کمک خواهد کرد.
به کتاب اشکالاتی وارد است اول اینکه سوالاتی را در ذهن خواننده بی جواب میگذارد هم در زندگی خصوصی و سیاسی کلیما و هم در احوال دیگر شخصیتهای برجسته فرهنگی آن کشور مثلاً از جریانات قبل و بعد از بهار پراگ در سال شصت و هشت بدون موشکافی میگذرد ضمنا بخش دوم کتاب از نتایج بسیاری از سیاستهای توان فرسای حکومت کمونیستی در قبال شهروندان بسادگی میگذرد گویی کلیما رفتار حاکمان را پذیرفته است. البته در بخش سوم مقاله ای خواندنی به همین موضوع پذیرش پرداخته است.
چند مقاله در بخش آخر بسیار خواندنی اند انقلاب ترس و وحشت و مقاله خیانت روشنفکران و